Zarządzanie budżetem gminnym przez mieszkańców
(Zam: 04.10.2013 r., godz. 06.40)
Łódź, Wrocław, Sopot, a teraz Warszawa – kolejne miasta wprowadzają do swojej polityki elementy pozwalające mieszkańcom i mieszkankom w większym stopniu uczestniczyć w planowaniu budżetu ich miejscowości.
Po raz pierwszy budżet partycypacyjny ruszył w Sopocie w 2011 r. Na świecie pierwsze było brazylijskie Porto Alegre, potem hiszpańska Kordoba. Mieszkańcy coraz częściej wspólnie z radnymi zaczynają decydować na co – i jak – wydawać wspólne pieniądze. W najbliższej z tych miast Warszawie pierwsze elementy partycypacji wprowadzono w planowaniu wydatków Śródmiejskiego Domu Kultury. Informowaliśmy o tym na stronie internetowej „Się Dzieje”, zachęcając wyszkowian oraz samorząd do czerpania wzorów ze stolicy i wprowadzenia podobnych rozwiązań także w naszym mieście. Od tego czasu Warszawa dokonała nie tyle kolejnego kroku, co rozpoczęła prawdziwy marsz. Prace ruszyły pełną parą w połowie sierpnia tego roku, zakończą się w grudniu 2014, kiedy Rada Warszawy przyjmie budżet na następny rok. Będzie on wypracowywany już z pełnym udziałem mieszkańców. Założeniem jest decydowanie przez obywateli o 1 proc. budżetu miasta. W przyszłości procent ten może być większy. Przywołanie 1 proc. stanowi wyraźne odwołanie do znanego w Polsce mechanizmu, pozwalającego przekazywać 1 proc. podatku organizacjom pozarządowym. PR-owa magia 1 proc. z jednej strony ułatwia przedstawianie budżetu partycypacyjnego – z drugiej wywołuje pytania o wysokość kwot pozostawionych do dyspozycji mieszkańców. Czy 1 proc. to dużo czy mało? W Warszawie 1 proc. to dla najbogatszego śródmieścia ponad 5 mln złotych – dla najuboższej Wesołej niecały milion. Dla naszego miasta podobnie, 1 proc. wydatków wyniósłby właśnie ok. 1 mln złotych. Jest to kwota, o której przeznaczeniu moglibyśmy decydować sami. Droga do tego nie jest jednak prosta – i w większej mierze niż od radnych czy burmistrzów, zależy od nas, wyszkowian.
Uczestniczenie w polityce finansowej miasta jest trudne – wymaga wiedzy i rozwagi. To właśnie dlatego w Warszawie proces prowadzący do budżetu uchwalonego z udziałem obywateli trwać będzie ponad rok. Przede wszystkim konieczne jest przeprowadzenie szerokiej akcji informacyjnej i edukacyjnej adresowanej do mieszkańców. Kolejnym krokiem, długim i trudnym, są konsultacje społeczne. Będą dotyczyć tego, w jaki sposób warszawiacy chcieliby wydawać środki swojej wspólnoty. Im więcej dyskusji i spotkań, im więcej sporów i kłótni – tym lepszy będzie ostateczny efekt. Im więcej mieszkańców zaangażuje się w przygotowywanie budżetu tym będzie on lepszy i tym większą odpowiedzialność sami warszawiacy wezmą za swoje decyzje.
Prowadzenie budżetu partycypacyjnego jest ważne także dlatego, że uczy mieszkańców tego, jak działa miasto. W pracach nad nim uczestniczyć będą przecież także specjaliści odpowiedzialni za konkretne obszary polityki miejskiej: planowanie przestrzenne, ochronę środowiska, edukację. W trakcie prac okazuje się, że nie wszystkie postulaty mieszkańców są możliwe do spełnienia. Stając się współdecydującymi, wchodzimy w rolę urzędników – będziemy musieli decydować o tym, jak dzielić tort, który zawsze jest zbyt mały.
Tak to wygląda z perspektywy „mieszkańców”. Z drugiej strony samorządowcy zyskują w wyniku tych prac twardego partnera w rozmowach. Osobę, która chce coraz lepiej poznawać swoją miejscowość, w tym jej finanse. Zna swoje prawa i obowiązki władz – coraz trudniej jest ją zbyć głupstwem, jako natrętnego petenta. Skraca się dystans między władzą a obywatelem. Dialog między tymi stronami jest bardziej rzeczowy i odpowiedzialny.
Czy Wyszków powinien dążyć do budżetu partycypacyjnego? Bez wątpienia. Na bieżąco będziemy mogli śledzić sukcesy i potknięcia warszawiaków, by potem samemu ich unikać. Będziemy znać sposoby postępowania, bo szlaki przeciera za nas ktoś inny. W Wyszkowie powinien powstać zespół ds. Budżetu partycypacyjnego, w skład którego wejdą przedstawiciele burmistrza, rady miejskiej, przedstawiciele NGO, ale przede wszystkim my – wyszkowianie. Zespół, wzorem stolicy, wypracowywałby sposób podziału terytorialnego miasta dla poszczególnych wydatków, zasady zgłaszania propozycji, wzory dokumentów. Do zadań zespołu należałoby wskazanie kluczowych obszarów: inwestycje, kultura, pomoc społeczna, sport? We współpracy z samorządem powstałaby kampania edukacyjna oraz sposoby wymiany informacji. Cykl powstawania budżetu powinien zawierać się w czterech blokach: 1) spotkania lokalne oraz diagnozowanie potrzeb wspólnot, 2) wybór kluczowych obszarów dla inwestycji oraz wskazanie ważności poszczególnych zadań, które wybierzemy, 3) przygotowanie jednolitej propozycji oraz przedstawienie jej radzie miasta, 4) prace nad elementami budżetu partycypacyjnego w ramach budżetu ogólnego Wyszkowa.
Tylko od mieszkańców Wyszkowa zależy, czy do końca 2014 r. dogonimy Warszawę.
Karol Kretkowski
Zdjęcie ilustrujące tekst zostało wykonane podczas prac nad budżetem Śródmiejskiego Domu Kultury
fot. Fundacja Pole Dialogu
Uczestniczenie w polityce finansowej miasta jest trudne – wymaga wiedzy i rozwagi. To właśnie dlatego w Warszawie proces prowadzący do budżetu uchwalonego z udziałem obywateli trwać będzie ponad rok. Przede wszystkim konieczne jest przeprowadzenie szerokiej akcji informacyjnej i edukacyjnej adresowanej do mieszkańców. Kolejnym krokiem, długim i trudnym, są konsultacje społeczne. Będą dotyczyć tego, w jaki sposób warszawiacy chcieliby wydawać środki swojej wspólnoty. Im więcej dyskusji i spotkań, im więcej sporów i kłótni – tym lepszy będzie ostateczny efekt. Im więcej mieszkańców zaangażuje się w przygotowywanie budżetu tym będzie on lepszy i tym większą odpowiedzialność sami warszawiacy wezmą za swoje decyzje.
Prowadzenie budżetu partycypacyjnego jest ważne także dlatego, że uczy mieszkańców tego, jak działa miasto. W pracach nad nim uczestniczyć będą przecież także specjaliści odpowiedzialni za konkretne obszary polityki miejskiej: planowanie przestrzenne, ochronę środowiska, edukację. W trakcie prac okazuje się, że nie wszystkie postulaty mieszkańców są możliwe do spełnienia. Stając się współdecydującymi, wchodzimy w rolę urzędników – będziemy musieli decydować o tym, jak dzielić tort, który zawsze jest zbyt mały.
Tak to wygląda z perspektywy „mieszkańców”. Z drugiej strony samorządowcy zyskują w wyniku tych prac twardego partnera w rozmowach. Osobę, która chce coraz lepiej poznawać swoją miejscowość, w tym jej finanse. Zna swoje prawa i obowiązki władz – coraz trudniej jest ją zbyć głupstwem, jako natrętnego petenta. Skraca się dystans między władzą a obywatelem. Dialog między tymi stronami jest bardziej rzeczowy i odpowiedzialny.
Czy Wyszków powinien dążyć do budżetu partycypacyjnego? Bez wątpienia. Na bieżąco będziemy mogli śledzić sukcesy i potknięcia warszawiaków, by potem samemu ich unikać. Będziemy znać sposoby postępowania, bo szlaki przeciera za nas ktoś inny. W Wyszkowie powinien powstać zespół ds. Budżetu partycypacyjnego, w skład którego wejdą przedstawiciele burmistrza, rady miejskiej, przedstawiciele NGO, ale przede wszystkim my – wyszkowianie. Zespół, wzorem stolicy, wypracowywałby sposób podziału terytorialnego miasta dla poszczególnych wydatków, zasady zgłaszania propozycji, wzory dokumentów. Do zadań zespołu należałoby wskazanie kluczowych obszarów: inwestycje, kultura, pomoc społeczna, sport? We współpracy z samorządem powstałaby kampania edukacyjna oraz sposoby wymiany informacji. Cykl powstawania budżetu powinien zawierać się w czterech blokach: 1) spotkania lokalne oraz diagnozowanie potrzeb wspólnot, 2) wybór kluczowych obszarów dla inwestycji oraz wskazanie ważności poszczególnych zadań, które wybierzemy, 3) przygotowanie jednolitej propozycji oraz przedstawienie jej radzie miasta, 4) prace nad elementami budżetu partycypacyjnego w ramach budżetu ogólnego Wyszkowa.
Tylko od mieszkańców Wyszkowa zależy, czy do końca 2014 r. dogonimy Warszawę.
Karol Kretkowski
Zdjęcie ilustrujące tekst zostało wykonane podczas prac nad budżetem Śródmiejskiego Domu Kultury
fot. Fundacja Pole Dialogu
Napisz komentarz
- Treść komentarza powinna być związana z tematem artykułu.
- Komentarze ukazują się dopiero po uzyskaniu akceptacji administratora.
- Komentarze naruszające netykietę nie będą publikowane.
- Komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. nie będą publikowane.
